Jak wybrać psychoterapeutę? Kluczowe kryteria, które warto wziąć pod uwagę

Dobrze pamiętam moment, w którym zdecydowałam się rozpocząć swój pierwszy proces psychoterapii. Byłam studentką psychologii, jednak oprócz teorii dotyczącej nurtów psychoterapii, o niej samej nie wiedziałam zupełnie nic. Miałam w głowie mnóstwo pytań – jak to będzie, jak znaleźć kogoś, przy kim będę mogła się otworzyć jako pacjent i rozmawiać o trudnych dla mnie rzeczach? Czy będę w stanie zaufać tej osobie? Jak poznam, że trafiłam na tę właściwą? Jeśli dziś jesteś w podobnym miejscu i myślisz o rozpoczęciu psychoterapii, poniżej znajdziesz kilka wskazówek dotyczących tego, na co warto zwrócić uwagę przy wyborze psychoterapeuty.

Wykształcenie i superwizja psychoterapeuty

W związku z tym, że w naszym kraju wciąż brakuje ustawy regulującej zawód psychoterapeuty, może mianować się nim każdy – nie tylko psychiatra czy też psycholog, ale nawet informatyk! Wystarczy, że ukończy wymagane ustawowo podyplomowe szkolenia, zda egzamin i uzyska certyfikat.

Daje to niestety duże pole do nadużyć i oszustw. Dlatego tak ważna jest weryfikacja wykształcenia osoby, do której chcesz zgłosić się na terapię. Nie bez znaczenia pozostaje to, czy pracuje ona pod stałą superwizją (tzn. regularnie czerpie z wiedzy bardziej doświadczonych terapeutów-superwizorów i konsultuje z nimi prowadzone przez siebie procesy terapeutyczne).

Wybór psychoterapeuty, czyli na co zwrócić uwagę przy wyborze terapeuty?

Psychoterapeuta powinien ukończyć kilkuletnie szkolenie psychoterapeutyczne lub być w jego trakcie, by móc zacząć pracę z pacjentami. Weekendowe warsztaty czy kursy online bez tego bazowego wykształcenia – nie są wystarczające, aby móc pracować psychoterapeutycznie z klientem/pacjentem.

Kompetencje są bardzo istotne

WAŻNE! Pamiętaj – jeśli nie znajdziesz powyższych informacji na stronie internetowej wybranego specjalisty, zawsze możesz o nie zapytać osobiście podczas sesji w jego gabinecie, czy też w klinice, w której przyjmuje.

Podejście psychoterapeutyczne

Przed rozpoczęciem spotkań z wybranym specjalistą (bez względu na problem, z którym do niego przychodzisz – stan lękowy itp.), sprawdź, w jakim nurcie pracuje i czy jego założenia oraz wpisane w niego metody pracy z Tobą rezonują. Określ, czy nastawiasz się na krótko- czy długoterminowy proces terapii.

Zastanów się także, czy lubisz być bardziej w trybie zadaniowym i jesteś gotowy na dodatkowe ćwiczenia między sesjami czy wolałbyś skupić się na samej rozmowie. Czy chciałbyś, żeby terapeuta posiadał również wiedzę z zakresu psychoterapeutycznej pracy z ciałem i korzystał z niej na sesjach.

W wyborze modalności (np. poznawczo-behawioralnej, humanistycznej, gestalt etc.) pomoże Ci określenie Twoich psychoterapeutycznych celów. Weź pod uwagę to, z jakimi trudnościami/tematami chcesz się zgłosić. Nad jakimi obszarami swojego funkcjonowania chciałbyś pracować. Jakie zmiany w swoim życiu chciałbyś wprowadzić i po czym poznasz, że zostały one wdrożone. Teraz sprawdź, która technika według Ciebie będzie dla Ciebie odpowiednia.

Weryfikacja doświadczenia i specjalizacji

Zastanów się nad tym, czy miejsce w którym psychoterapeuta zdobywał zawodowe doświadczenie ma dla Ciebie znaczenie. Czy ważny jest dla Ciebie jego stopień naukowy bądź to, czy posiada dodatkowe specjalizacje, np. z zakresu psychoterapii uzależnień, neuroróżnorodności, czy seksuologii. Może chciałbyś współpracować z kimś, kto posiada doświadczenie w pracy z osobami ze społeczności LGBTQ, mniejszości narodowej, czy też osobami uchodźczymi?

Wielu psychoterapeutów posiada kompetencje z różnych obszarów związanych ze zdrowiem psychicznym i psychologią rozwoju człowieka. Warto poszukać więc kogoś, kto ma tę “idealną mieszankę” umiejętności i praktyki odpowiadającą Twoim potrzebom.

Psychoterapia na podstawie jasnego kontraktu

Kontrakt to forma umowy (pisemnej lub ustnej), którą psychoterapeuta zawiera z klientem/pacjentem przed rozpoczęciem procesu psychoterapii. Omówione w nim zostają zarówno zasady współpracy, jak również nasze role w procesie psychoterapeutycznym. Ponadto powinien on zawierać cele terapeutyczne, które nadają wstępny kierunek pracy.

Wśród przykładowych kwestii, które należy poruszyć na tym etapie, znalazły takie jak np. zasady odwoływania spotkań, płatności (terminy oraz ich forma), kontakt między sesjami, itp. Jest to idealny (pamiętaj, że nie jedyny) moment do zadawania pytań i rozwiania wszelkich wątpliwości.

Płeć i wiek terapeuty – jeśli w terapii ma to dla ciebie znaczenie

Niektórym płeć i wiek ich psychoterapeuty nie będzie robił żadnej różnicy. Dla innych to jednak ważny aspekt psychologiczny – mogą one okazać się kluczową kwestią (zwłaszcza dla osób z doświadczeniem różnego rodzaju przemocy i nadużyć). Zastanów się, przy kim czujesz się bezpiecznie. Czyjego wsparcia i uważnej obecności potrzebujesz. Z jakiej relacji na tym etapie swojego życia możesz czerpać najwięcej.

Wybierz psychoterapeutę, który tworzy atmosferę zaufania i bezpieczeństwa

Zaufania i poczucia bezpieczeństwa nie da się niestety doświadczyć na etapie researchu, dlatego tak ważne są pierwsze konsultacje, w trakcie których możesz sprawdzić, jak czujesz się w towarzystwie wybranego psychoterapeuty. Czy poczułeś się wysłuchany, czy wzbudza on Twoje zaufanie. Czy specjalista powiedział lub zrobił coś, co Cię zaniepokoiło. Czy był otwarty na wysłuchanie Twoich pytań i chętnie na nie odpowiadał. Czy traktował Cię z szacunkiem. Czy mogłeś podzielić się z nim swoimi wątpliwościami, obawami na tym etapie.

Jak wybrać dobrego psychoterapeutę – podsumowanie

Wiem, że wybór psychoterapeuty nie jest łatwy. W końcu to osoba, której powierzasz swoją historię i cierpienie. Swoje rozterki i lęki. Obdarzasz ją zaufaniem. Ma nie tylko zalecać, ale słuchać i pomóc przejść przez te najtrudniejsze momenty tak, abyś nie zatracił po drodze siebie.

Jest to osoba, która być może zapisze się w Tobie, jako bezpieczna więź i zasób, do którego będzie mógł wracać (myślami i sercem) – nawet lata po zakończeniu terapii.

Takiej właśnie wyjątkowej relacji z psychoterapeutą Ci życzę. Powodzenia!

Najcześciej zadawane pytania (FAQ)

Czym kierować się przy wyborze psychoterapeuty?

Wybór psychoterapeuty powinien być oparty na kilku kluczowych kryteriach. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na wykształcenie i kwalifikacje danego specjalisty. Sprawdzenie certyfikatów oraz ukończonych szkoleń z psychoterapii w wybranym nurcie jest istotne dla zapewnienia odpowiedniego poziomu kompetencji. Dodatkowo, warto zastanowić się nad tym, jakie terapie są oferowane oraz czy terapeuta ma doświadczenie w leczeniu konkretnych zaburzeń.

Jakie są różnice między psychologiem a psychoterapeutą?

Psycholog i psychoterapeuta to dwa różne zawody, chociaż wiele osób myli je ze sobą. Psycholog zajmuje się diagnozowaniem problemów psychicznych i prowadzeniem konsultacji, natomiast psychoterapeuta prowadzi psychoterapię, która ma na celu pomóc pacjentom w radzeniu sobie z ich problemami. Warto wybrać osobę, która ma odpowiednie wykształcenie oraz doświadczenie w wybranym nurcie psychoterapii.

Czym są nurty psychoterapii?

Nurty w psychoterapii to różne podejścia teoretyczne, które opisują, jak rozumieć człowieka, jego emocje, zachowania i problemy, oraz jak prowadzić proces terapeutyczny, by był skuteczny. Każdy nurt opiera się na innej filozofii i metodach pracy, ale cel mają wspólny: pomóc osobie lepiej zrozumieć siebie, poradzić sobie z trudnościami i poprawić jakość życia.Najczęściej spotykane nurty psychoterapii to: psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia psychodynamiczna psychoterapia systemowa, psychoterapia Gestalt czy podejście humanistyczne. Każdy z nich ma swoje unikalne metody i techniki. Wybierając psychoterapeutę, warto zastanowić się, który nurt najlepiej odpowiada Twoim potrzebom oraz stylowi pracy. Możesz także zasięgnąć porady specjalisty, aby dowiedzieć się, która metoda będzie dla Ciebie najbardziej skuteczna.

Jak sprawdzić kompetencje psychoterapeuty?

Sprawdzanie kompetencji psychoterapeuty jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa procesu terapeutycznego. Należy zwrócić uwagę na jego wykształcenie, posiadane certyfikaty oraz doświadczenie w pracy z pacjentami. Możesz również poszukać opinii innych pacjentów lub skonsultować się z Polskim Towarzystwem Psychologicznym, które może dostarczyć informacji o danym specjaliście.

Czy psychoterapia online jest skuteczna?

Psychoterapia online staje się coraz bardziej popularna i w wielu przypadkach może być równie skuteczna jak tradycyjna terapia twarzą w twarz. Ważne jest jednak, aby wybrany specjalista miał doświadczenie w prowadzeniu psychoterapii online oraz umiał dostosować swoje metody do tego formatu. Jeśli czujesz się komfortowo w takiej formie terapii, może to być dobry wybór dla Ciebie.

Autor: Iga Stanek